N'alcordanza del llevantamientu d'Asturies de 1808 frente al exércitu napoleónico

UNIDÁ-Andecha Carreño presenta una moción na Mancomunidá del Cabu Peñes, n'alcordanza del llevantamientu d'Asturies de 1808. La moción foi presentada na Comisión de Réximen Interior de la Mancomunidá del Cabu Peñes, que se celebró'l 6 de Mayu. Foi aprobada colos votos a favor de tolos grupos políticos esceuto'l PP que s'astuvo, a la espera de posicionase na Xunta de Mancomunidá, que se celebrará nes próximes selmanes y onde tendrá que ratificase nuevamente l'aprobación de la Moción, colos votos de tolos grupos políticos.

- Moción. Esposición de motivos
El llevantamientu d'Asturies en Mayu de 1808 contra les tropes franceses, ye ún de los acontecimientos más notables qu'ofrez la nuesa hestoria.El 25 de Mayu de 1808, ante la ocupación francesa, la Xunta Xeneral d'Asturies constituyía en Xunta Suprema de Gobiernu, con atribuciones de Soberanía, declara formalmente la Guerra a Francia, manda embaxadores a Inglaterra y alcuerda la creación d'un exércitu popular asturianu.Nos díes siguientes, tanto Carreño como Gozón súmense a la declaración de la Xunta Xeneral y comiencen a movilizase, siendo la nobleza rural y los llabradores los principales protagonistes. Créense patrulles nes villes, protéxese la costa y los caminos de los conceyos, y recuéyense suministros y armamentu.
La comarca de Peñes vese protagonista el 28 de Mayu de 1808, cuando "un rapacín de Candás" media ente los embaxadores asturianos unviaos pola Xunta Xeneral y un barcu Inglés fondiáu frente a les costes de Lluanco, nel que queden embarcaos.
El 9 de Xunetu de 1808 créase'l Reximientu de Candás y Lluanco, compuestu por 700 soldaos, la mayor parte de Gozón y Carreño. Esti reximientu sufrió una importante derrota el 10 y 11 de Payares de 1808, na batalla d'Espinosa de los Monteros (Burgos), na que morrieron más de 350 persones. Otres batalles importantes nes que participó foron en Santander, Salamanca, Badaxoz, Zamora, Vitoria, Bayona, etc.
A partir del 19 de Xunetu de 1808, por mandatu de la Xunta Xeneral, organízase L'Alarma de los conceyos, que taba compuesta por tolos vecinos, esceuto los vieyos, muyeres y neños. El 20 de Mayu de 1809, L'Alarma de Gozón y Carreño foi convocada en Valliniello, onde sufrieron una gran derrota, con más de 200 muertos.
La primera invasión de los conceyos y ocupación de Lluanco y Candás produzse'l 21 de Mayu de 1809 y duró un mes. Hubo nueves invasiones dende Xineru de 1810 hasta Xunu de 1811, dende Payares de 1811 hasta Xineru de 1812, y finalmente dende Mayu hasta'l 14 de Xunu d'esi mesmu añu, cuando les tropes franceses colen d'Asturies.
Estos fechos representen un periodu trascendental de la hestoria de Carreño y Gozón, que tienen que ser celebraos y conmemoraos. Y qu'además representen una duda histórica, ya que la mayoría los conceyos (ente los que s'alcuentra Carreño según acta del Plenu del 28-05-1808), prometieron a los sos Reximientos llevantar una tabla cívica, pa "perpetuar la memoria d'aquellos que s'allistaren", y non hai constancia de qu'esta llegara nunca a facese.

- Ello asina, UNIDÁ-Andecha Carreño somete pa la so aprobación la moción que vien darréu:

Primeru.- Qu'esti 25 de mayu de 2008 cúmplense 200 años de la proclamación de soberanía por parte de la Xunta Xeneral del Principáu, que n'usu de la mesma declaró la guerra al Imperiu Francés, firmó la paz y l'alianza militar con Gran Bretaña nel so propiu nome, llevantó un Exércitu Defensivu Asturianu y formó un gobiernu soberanu.
Segundu.- Qu'esos fechos tuvieron gran trascendencia p'Asturies por suponer l'aniciu de la nuestra Historia contemporánea, por marcar les primeres boquiaes del Vieyu Réxime y pola entrada na vida política del conxuntu del pueblu asturianu, axente activu en tol procesu de cambios.
Terceru.- Que'l procesu revolucionariu y soberanista tien una gran importancia simbólica pal pueblu asturianu, ente otres coses por ser la causa de la istauración de l'actual bandera asturiana.
Cuartu.- Qu'esos acontecimientos tuvieron especial importancia pa la nuestra comarca, porque la embaxada encabezada por José María Queipo de Llano partiera pa tierres ingleses dende la costa del Cabu Peñes, asina como'l pol fechu de que dende xunu de 1808 quedara formáu un Reximientu de Candás y Lluanco de voluntarios del Exércitu Defensivu Asturianu, del que tovía se conserva la so bandera nel Muséu del Exércitu de Toledo.
Quintu.- Qu'esos socesos son especialmente dignos de celebrar en tanto que suponen un elementu de memoria compartida por toles corrientes polítiques presentes güei na sociedá asturiana, nel que toes elles puen vese reflexaes por ser, perriba de les distintes tendencies ideolóxiques, la marcha unánime d'un pueblu escontra la dominación y la imposición.
Sestu.- Que s'afite una placa, n'alcordanza de los fechos socedíos n'Asturies y en Carreño y Gozón durante La Francesada, col testu: "Los conceyos de Carreño y Gozón, n'alcordanza del Reximientu de Candás y Lluanco, de L'Alarma y de tolos vecinos y vecines que llucharon al lláu de la Xunta Xeneral y del Exercitu Defensivu Asturianu, contra la dominación francesa, ente 1808 y 1812".
Séptimu.- Que se coloque la copia de la bandera del Reximientu de Candás y Lluanco nun llugar predominante de la sede de la Mancomunidá.
Santi Artime. UNIDÁ-Andecha Carreño
Bandera del Reximientu de Candás y Lluanco